جهت ثبت شرکت در ترکیه باید ابتدا به روش ها، هزینه ها و قوانین آن توجه کرد. ثبت شرکت در ترکیه یکی از راه‌های دریافت اقامت دائم ترکیه و مهاجرت به این کشور است که در سال‌های اخیر طرفداران بسیاری در میان سرمایه‌گذاران ایرانی پیدا کرده است.
با اینکه سفر به ترکیه برای ایرانیان نیازی به ویزا ندارد، اما برای سرمایه‌گذاری باید از قوانین مهاجرتی این کشور آگاهی یافت؛ به همین دلیل این بخش از سایت لتسگو یونی را به شرح مراحل و قوانین ثبت شرکت در ترکیه اختصاص داده‌ایم.
ثبت شرکت در ترکیه
یکی از روش‌های دریافت اقامت دائم ترکیه، سرمایه‌گذاری از طریق ثبت شرکت در این کشور است؛ از عمده دلایل اهمیت این موضوع موقعیت جغرافیایی این کشور است که در شبه‌جزیره‌ای دوپاره قرار گرفته و آن را به میاندار قاره اروپا و آسیا تبدیل کرده است. راه‌های آبی این کشور گذرگاه جنوب باختر آسیا و اروپاست و چشم اندازی روشن در آینده اقتصادی آن دیده میشود.
روابط کشور ترکیه با بازارهای دیگر کشورهای اروپایی از یک سو، و پیوندهای مستحکم اقتصادی و تجاری این کشور با ایران از سویی دیگر، توجه سرمایه‌گذاران بسیاری را به خود جلب کرده است. با توجه به قوانین مهاجرتی این کشور، سرمایه‌گذاری در ترکیه فارغ از نوع و روش آن منجر به دریافت اقامت دائم، حق شهروندی و پاسپورت ترکیه میشود.
با راه‌اندازی کسب‌وکار و دریافت اقامت دائم امکان افتتاح حساب در بانک‌های این کشور ایجاد میشود و میتوان به سیستم بانکی جهانی متصل شد. افزون بر این، با تمدید اقامت دائم ترکیه میتوان به پاسپورت و حق شهروندی این کشور نیز دست یافت.
بر اساس آخرین بازبینی قانون سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، سرمایه‌گذاران بین‌المللی از حقوق و تعهدات یکسان با سرمایه‌گذاران محلی برخوردار می‌شوند. در گذشته اتباع خارجی باید شریک شهروندی ترک‌تبار می‌شدند تا مجوز ثبت و راه‌اندازی شرکت را دریافت کنند؛ در حالی که طی دهه اخیر، سرمایه‌گذاران خارجی مالک 100% شرکت تاسیس شده بودند.
باید توجه داشت که برای راه‌اندازی هرگونه کسب‌وکاری در این کشور باید شرکتی به ثبت رساند؛ از راه‌اندازی کافه، رستوران، خیاطی و آرایشگاه در کشور ترکیه گرفته تا ایجاد مشاغل بزرگ‌تر باید مراحل ثبت شرکت یک به یک طی شود.
ثبت و راه‌اندازی شرکت یکی از سریع‌ترین راه‌های دریافت اقامت دائم ترکیه محسوب میشود؛ چراکه امور مربوط به آن تنها در 3 تا هفت روز کاری صورت می‌گیرد. البته در مواردی (به خصوص ثبت شرکت‌های سهامی) بروکراسی اداری تا 30 روز ادمه دار خواهد بود.
پس از ثبت یکی از انواع شرکت ها در کشور ترکیه، حضور فرد سرمایه‌گذار در خاک این کشور برای ادامه کسب‌وکار الزامی نیست؛ سرمایه‌گذاران میتوانند پس از انجام امور اولیه و رونق یافتن کسب‌وکار در کشور دیگری زندگی کنند.
انواع ثبت شرکت در ترکیه
در طرح ارائه اقامت دائم ترکیه از طریق ثبت شرکت، زیرمجموعه‌های متعددی تعریف شده و هریک قوانین و شرایط مشخصی دارد؛ روند ثبت و راه‌اندازی شرکت در این کشور به نسبت قوانین ایران بسیار متفاوت است. برای مثال بر خلاف قوانین کشورمان، برخی از شرکت‌های بین‌المللی در این کشور تابع قوانین جمهوری ترکیه نیستند. پیش از شرح مراحل ثبت شرکت به معرفی انواع آن می‌پردازیم؛
- شرکت‌های سهامی (joint-stock company) معمولاً توسط سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به راه‌اندازی عملیات بزرگ در این کشور مورد استقبال قرار می‌گیرد. شرکت‌های سهامی با توجه به تعداد سهامداران به دو نوع سهامی خاص و عام تقسیم می‌شوند.
- شرکت با مسئولیت محدود (limited liability company) می‌تواند خصوصی یا دولتی باشد؛ نوع خصوصی شرکت با مسئولیت محدود معمولاً توسط سرمایه‌گذاران خارجی به‌کارگرفته می‌شوند. شرکت‌های با مسئولیت محدود در این کشور با یک تا 50 سهامدار فعالیت دارند.
- شرکت کمندیت (Commandite company) شکلی از تجارت غیر مشارکتی‌ست که سهامداران مسئول تامین بودجه هستند و فقط در قبال سهم پرداخت شده مسئولیت دارند.
- شرکت تضامنی (collective company) هم از نوع غیر مشارکتی‌ست و فقط توسط اشخاص حقیقی قابل ثبت است. شرکت‌های تضامنی به مجموعه‌ای از مشاغل گفته میشود که برای دنبال کردن اهداف مشترک با همدیگر همکاری می‌کنند.
- شرکت تعاونی (cooperative company) یکی از قدیمی‌ترین و همچنین یکی از محبوب‌ترین انواع شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ترکیه محسوب میشود. در شرکت‌های تعاونی که گاهی به شرکت‌های مختلط نیز یاد می‌شوند، سهامداران به نسبت سرمایه خود مسئول پرداخت هزینه‌ها و بدهی‌ها هستند.
در واقع، شرکت‌های تحت‌نظر قانون تجارت ترکیه TCC تشکیلات مشارکتی و غیر مشارکتی دارند و با این نگاه حداقلِ سرمایه و مراحل پیش روی سرمایه‌گذار تعیین میشود.
همانطور که پیش‌تر هم اشاره کردیم، شرایط راه‌اندازی شرکت و انتقال سهام در این کشور برای شهروندان و اتباع خارجی تفاوت چندانی ندارد؛ سرمایه‌گذاران بین‌المللی مجوز راه‌اندازی هر نوع شرکتی را که در قانون تجارت ترکیه (TCC) تعیین شده است، دارند.
در این روش سرمایه‌گذاری رویکرد حقوقی دولت در نظر گرفته میشود که موجب توسعه حقوق صاحبان سهام و عرضه سهام هم میشود؛ شفافیت در مدیریت اجرایی ایجاد می‌کند و همزمان فضای تجاری کشور ترکیه را با قوانین اتحادیه اروپا و همچنین روند الحاق به اتحادیه اروپا هماهنگ می‌کند.
ثبت شرکت با مسئولیت محدود
یکی از محبوب‌ترین نوع شرکتها برای سرمایه‌گذاران خارجی ثبت شرکت با مسئولیت محدود است؛ چراکه حداقل یک سهامدار برای تشکیل این نوع شرکت لازم است و حداقلِ سرمایه سهام 10 هزار لیر ترکیه مورد نیاز است. این مبلغ باید در مرحله اولیه فرآیند ثبت و راه‌اندازی شرکت واریز شود.
مسئولیت هر یک از سهامداران با میزان سرمایه آن‌ها تعیین میشود؛ در واقع سرمایه‌گذاران تنها به اندازه سهام‌شان مسئول پرداخت بدهی‌ها و مالیات هستند.
اغلب سرمایه‌گذاران ایرانی که به دنبال اقامت دائم این کشور هستند، ثبت شرکت از نوع مسئولیت محدود را برمی‌گزینند. در اساسنامه شرکت با مسئولیت محدود باید نام پیشنهادی شرکت، موضوع فعالیت شرکت، تعداد سهامداران و میزان سرمایه‌گذاری آن‌ها (کمتر از 55 نفر)، مدیر و بازرس شرکت و دلایل انحلال قید شود.
در قوانین مهاجرتی کشور ترکیه شرایط مشخصی برای انحلال شرکت وجود دارد؛ در صورتی که سرمایه‌گذار (یا سرمایه‌گذاران) موفق به ادامه فعالیت در این روش ثبتی نشدند، تنها در صورتی میتوانند درخواست انحلال شرکت را ثبت کنند که تعداد سهامداران به کمتر از 2 نفر رسیده باشد، دو سوم سرمایه اولیه از دست رفته باشد، و دلایلی که در اساس نامه ذکر شده محرز شود.
ثبت شرکت سهامی
ثبت شرکت سهامی بیشترین سرمایه‌گذاری اولیه را نیاز دارد؛ حداقل سرمایه‌گذاری در این روش 50 هزار لیر است. برای ثبت شرکت سهامی باید حداقل 5 شخص حقیقی یا حقوقی حضور داشته باشند؛ از این میان حداقل باید یک سهامدار و یک رئیس هیئت مدیره تعیین شود.
در این نوع شرکت که بیشتر مناسب مشاغل بزرگ است، محدودیتی در تعداد سهامداران وجود ندارد. اگر کمتر از 250 نفر در این نوع شرکتها سرمایه‌گذاری کنند، شرکت سهامی خاص خواهد بود و اگر تعداد سهامداران از عدد 250 تجاوز کند، نوع شرکت سهامی عام است.
مراحل ثبت شرکت در ترکیه
فارغ از نوع و روش، ثبت شرکت در ترکیه باید مراحل مشخصی طی شود؛ سرمایه‌گذار پس از بررسی شرایط مورد نیاز مراحل زیر را طی می‌کند:
- مدارک هویتی و شناسایی فرد سرمایه‌گذار (و شرکا) باید به زبان ترکی ترجمه شود و توسط اداره ثبت احوال ایران به تایید برسد. اسکن مدارک باید در سامانه MERSIS یا همان (Central Registry Record System) ثبت شود. سامانه MERSIS یک سیستم اطلاعاتی مرکزی برای انجام فرایندهای ثبت تجاری و ذخیره اطلاعات الکترونیکی به‌کار گرفته میشود.
- محل راه‌اندازی شرکت باید مشخص باشد و اسناد مربوطه (سند یا اجاره‌نامه) همراه با مدارک شناسایی ارسال شود.
- بر اساس نوع شرکتی که انتخاب میشود، باید اساسنامه معتبر تنظیم شود. در این گام باید یک نام تجاری منحصر به فرد برای شرکت انتخاب و پیش از ثبت و رزور تایید شود.
- متقاضی موظف است حسابدار رسمی شرکت را فردی ترک‌تبار استخدام کند تا امور مالی و اداری شرکت را به او بسپارد.
- پس از مهیا کردن مدارک باید فرم‌های مربوط به تاسیس شرکت تکمیل و ارسال شود.
- با ارسال مدارک و فرم‌ها، برای همه سهامداران از اداره مالیات ترکیه کد مالیاتی صادر میشود.
- پس از دریافت کد مالیاتی نوبت به دریافت فرم‌های اتاق بازرگانی می‌رسد تا کارت بازرگانی شرکت مربوطه صادر شود.
- پس دریافت کد مالیاتی و کارت بازرگانی، امضا رسمی مدیر عامل شرکت باید در اداره ثبت اسناد ترکیه به ثبت برسد.
- در این مرحله متقاضی (یا متقاضیان) می‌تواند در یکی از بانک‌های کشور ترکیه با نام شرکت ثبت‌شده حسابی افتتاح کنند. درصدی از سرمایه (معمولا یک‌چهارم) باید به حساب شرکت واریز شود. تا چند روز امکان برداشت این مبلغ از حساب وجود ندارد.
- پس از این مرحله نوبت به چاپ مشخصات شرکت در نشریه‌های رسمی ترکیه می‌رسد. پس از تنظیم اجاره‌نامه دفتر کار نیز باید در روزنامه رسمی اعلام و چاپ شود.
- با تایید آدرس شرکت توسط مامور اداره مالیات و دارایی کشور ترکیه، باید دفتر حسابداری شرکت نیز تایید شود تا کد اقتصادی آن نیز صادر شود.
ثبت مالیات برای شرکتها در ترکیه
همانطور که در بالا اشاره شد، ثبت مالیات یکی از مراحل ثبت شرکت است. این مرحله اهمیت بسیاری در پروسه دریافت اقامت دائم ترکیه دارد؛ زیرا به اعضای شرکت امکان فعالیت و انجام معاملات تجاری خود را می‌دهد تا بر اساس قانون پاسخگو باشد. مدارک زیر برای ثبت مالیات به عنوان یک شرکت در ترکیه مورد نیاز است:
- اصل اساسنامه شرکت؛
- فرم درخواست صادر شده توسط اداره مالیات محلی در ترکیه؛
- سندی که آدرس دفتر شرکت را نشان می دهد؛
- وکالت‌نامه (اگر روند ثبت شرکت و درخواست اقامت دائم ترکیه توسط شخص ثالث پیگیری شود)
مدارک مورد نیاز ثبت شرکت در ترکیه
بر اساس قوانین مهاجرتی این کشور ثبت شرکت نیازی به مدرک فارغ‌التحصیلی آکادمیک از رشته‌ای خاص، شرایط سنی یا مدرک زبان با نمره‌ای مشخص ندارد! فقط کافی‌ست حداقل سرمایه اولیه را به همراه مشخصات موقعیت مکانی و موضوع فعالیت شرکت ارائه داد.
لیست دقیق مدارک مورد نیاز به نوع ثبت شرکتی بستگی دارد؛ اما به طور کلی ارائه مدارک شناسایی و هویتی، عکس رنگی و فرم‌های تکمیل شده درخواست از موارد مشترک میان آن‌هاست. در زمان ثبت درخواست باید اعضا هیئت مدیره، مدیر عامل و صاحبان امضا مشخص شوند.
شرکا باید درصد سهام خود را مشخص کنند تا مراحل قانونی ثبت شرکت و دریافت اقامت دائم ترکیه به درستی طی شود. لازم به ذکر است که با توجه به مبلغ سرمایه‌گذاری میزان نفوذ سرمایه‌گذاران تعیین میشود.
بسته به نوع ثبت شرکتی که انتخاب میشود، مبلغ سرمایه‌گذاری نیز متفاوت است؛ علاوه بر این، باید حقوق دریافتی کارمندان اعم از حسابدار رسمی ترک، هزینه اجاره ماهانه دفتر کار، مالیات و دیگر هزینه‌های مربوط را محاسبه و بعد در صورت واجد شرایط بودن اقدام کرد.
خرید سهام شرکت در ترکیه
یکی از آسان‌ترین راه‌های دریافت اقامت دائم ترکیه خرید سهام شرکت‌های این کشور است. بر اساس قوانین مهاجرتی این کشور، سرمایه‌گذاران با خرید حداقل 500 هزار دلار از سهام شرکتها، میتوانند پاسپورت کشور ترکیه را دریافت کنند.
پیش از بازبینی این قانون، متقاضیان اقامت دائم ترکیه از روش خرید سهام، باید حداقل دو ملیون دلار آمریکا هزینه می‌کردند؛ با این حساب شرایط رسیدن به اقامت دائم ترکیه آسان‌تر شده است.
باید توجه داشت که شرایط شخص سرمایه‌گذار برای خرید سهام، باید توسط وزارت صنایع و فناوری کشور ترکیه تایید شود.
ثبت شرکت در مناطق آزاد ترکیه
به دلیل معافیت‌های قانونی و معاملاتی مناطق آزاد ترکیه برای سرمایه‌گذاران بسیار جذاب است. باید توجه داشت که فعالیت‌های شرکت مورد نظر باید محدود به تولید، خرید و فروش، انبارداری، مونتاژ و جداسازی، تعمیر و نگه‌داری و بانکداری و بیمه باشد.
بیشتر سرمایه‌گذاران با هدف ایجاد شرکت‌های صنعتی بزرگ یا ساخت‌وساز مناطق آزاد ترکیه را برای ثبت شرکت انتخاب می‌کنند؛ چراکه قیمت زمین در این مناطق ارزان‌تر از دیگر نواحی شهرهای بزرگ این کشور است.
متقاضیان سرمایه‌گذاری و ثبت شرکت مناطق آزاد ترکیه باید ابتدا فرم درخواست را تکمیل کنند تا مجوز فعالیت آن‌ها صادر شود. پس از صدور مجوز 5 هزار دلار باید به حساب بانک مرکزی کشور ترکیه واریز شود. سپس شرایط متقاضی جهت انجام فعالیت مورد درخواست توسط مدیر ارزیابی بررسی میشود.
البته این مبلغ در صورتی جلب نشدن نظر مسئولان پس داده میشود. اما در صورت قبولی درخواست، باید ظرف 30 روز کاری جهت اجاره دفتر کار اقدام کرد.
نواحی مشخصی از شهرهای آدانا، اژه، آنتالیا، بورسا، دنیزلی، غزینتپ، استانبول، ازمیر، کایسری، کوکالی، ماردین، مرسین، ریزه، سامسون، ترابزون و مرمره مناطق آزاد این کشور محسوب می‌شوند که فرصت‌های نابی را در اختیار متقاضیان اقامت دائم ترکیه قرار می‌دهند.
ثبت شرکت در ترکیه چقدر هزینه دارد
با توجه به موقعیت استراتژیک کشور ترکیه در منطقه و چشم‌انداز این کشور برای پیوستن به اتحادیه اروپا، ثبت شرکت فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاران است. از جمله مزایای این روش به نسبت دیگر کشورهای هم‌رده، هزینه‌های به نسبت پایین (به خصوص ملک) در این کشور است.
حداقل سرمایه اولیه برای ثبت شرکت در ترکیه 10 هزار لیر معادل 2 هزار و 700 دلار مورد نیاز است. این سهام به‌صورت مجزا فقط برای دریافت مجوزها ارائه میشود و برای بقای شرکت باید هزینه‌های مربوط به اجاره و تجهیز دفتر کار و حقوق کارمندان را محاسبه کرد.
یکی از هزینه‌های معمول در این روش مهاجرتی مخارج مربوط به ملک و دفتر کار است؛ اجاره‌بها در این کشور نیز بسته به شهر و محله و همچنین متراژ دفتر مورد نظر، تنوع بسیار بالایی دارد. به طور میانگین باید ماهانه حدود 3 هزار تا 7 هزار لیر معادل 300 تا چند هزار دلار برای اجاره دفتر کار درنظرگرفت.
باید توجه داشت که طبق قوانین مالیاتی این کشور، درصورت اجاره‌ای بودن ملک دفتر شرکت، 23% مالیات بر اجاره در ماه وضع میشود که معمولا هر سه ماه یک بار پرداخت میشود. افزون بر این، مالیات درآمد شرکت نیز معادل 22 % از سود خالص شرکت محاسبه میشود.
هزینه‌های مربوط به قبوض مصرفی (مانند آب، برق، گاز و ...) را نیز باید محاسبه کرد. بسته به متراژ ملک و نوع کسب‌وکار، مخارج مربوط به این بخش ماهانه حدود 600 لیر معادل 68 دلار برآورد میشود.
لازم به ذکر است که دفتر کار می‌تواند یک میز از یک واحد تجاری هم باشد؛ قوانین مهاجرتی متقاضی را محدود به اجازه موقعیت مکانی خاصی نکرده و سرمایه‌گذار می‌تواند آدرس محل سکونت خود را به عنوان محل کار (به اصطلاح هوم آفیس) ذکر کند.
در تمام انواع ثبت شرکت استخدام حسابدار رسمی از میان شهروندان ترک الزامی است. بنابراین یکی دیگر از مخارج بی‌چون‌وچرای ثبت شرکت اجرت ماهانه حسابدار است که بسته به حجم فعالیت‌های شرکت، ماهانه حداقل 200 دلار آب می‌خورد.
در کل، صفر تا صد ثبت و راه‌اندازی شرکت در ترکیه از 5 هزار تا 7 هزار لیر هزینه دارد. البته این مبلغ شامل مخارج سالانه بقای شرکت است؛ در واقع مبلغ سهام اولیه برای دریافت مجوزها جداگانه محاسبه میشود.
با حسابی سرانگشتی و مقایسه فرصت‌های نهفته در خاک این کشور درمی‌یابیم که این کشور توریستی می‌تواند نقش سکوی پرتابی به سوی آینده‌ای روشن را به خوبی ایفا کند. با ثبت شرکت برای مدیر عامل و اعضای هیات مدیره به همراه خانواده‌هاشان اقامت دائم ترکیه صادر میشود؛ با تمدید اقامت دائم ترکیه میتوان ابتدا به شهروندی و سپس پاسپورت این کشور دست پیدا کرد.