با شناخت بهترین دانشگاه های ایتالیا می‌توان دلیل افزایش شمارِ مهاجرت تحصیلی به ایتالیا را نیز درک کرد. تحصیل در ایتالیا به دلیل اعتبار مدارک فارغ‌التحصیلی و هزینه‌های به نسبت به‌صرفه در سال‌های اخیر متقاضیان بسیاری پیدا کرده است. با دریافت پذیرش تحصیلی و ویزای تحصیلی می‌توان به هدف تحصیل در ایتالیا نزدیک شد و در شهری غنی از فرهنگ زندگی و تحصیل کرد. جهت انتخاب مناسب‌ترین موسسه آموزشی که اولین مرحله دریافت پذیرش تحصیلی برشمرده می‌شود، می‌توان لیست «بهترین دانشگاه های ایتالیا» را بررسی کرد.

هر ساله موسسات معتبر و سایت‌های آماری مشهوری مراکز آموزشی جهان را با معیارها و ارکان خاصی مورد ارزیابی قرار می‌دهند؛ در این برگ از لتس گو یونی تصمیم داریم بهترین دانشگاه های ایتالیا را از نگاه موسسات معتبری مانند THE و QS مطرح کنیم؛ پس تا پایان این نوشتار ما را همراهی کنید.

دانشگاه های ایتالیا

ایتالیا 144 شهرِ با جمعیت بالای 50 هزار نفر دارد؛ در هر یک از این شهرهای بزرگ و کوچک حداقل یک موسسه آموزشی عالی تاسیس شده که با بودجه دولتی مدیریت و تامین می‌شود. براساس سیستم آموزشی این کشور، چهار مرحله آموزشی برای تحصیل در ایتالیا طراحی شده است که ورود به هر یک از این دوره‌ها ابتدا باید پذیرش تحصیلی و ویزای تحصیلی دریافت کرد؛ دوره سه تا چهار ساله لائوره  laurea که معادل دوره کارشناسی است، دوره دو ساله لائوره مجیسترله laurea magistrale معادل دوره کارشناسی ارشد و سرانجام دوره دکتراتو دیریچرکا dottorato di ricerca که برنامه دکتری درجه اول دانشگاه های ایتالیا محسوب می‌شود.

جهت دریافت پذیرش تحصیلی از دانشگاه های ایتالیا و همچنین ویزای تحصیلی این کشور، باید به زبان تدریس در موسسه آموزشی مورد نظر توجه ویژه داشت؛ چرا که مدرک و نمره زبان در هر دو مرحله دریافت پذیرش تحصیلی و درخواست ویزای تحصیلی ایتالیا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

برای دریافت پذیرش تحصیلی از موسسات آموزشیِ انگلیسی زبان باید مدرک بین‌المللی و معتبر زبان انگلیسی و برای دریافت پذیرش تحصیلی از موسسات آموزشیِ ایتالیایی زبان باید مدرک معتبر زبان ایتالیایی با نمره متوسط به بالا ارائه داد. شرکت در دوره‌های زبان ایتالیایی که در سفارت ایتالیا برگزار می‌شود، می‌تواند روند دریافت پذیرش تحصیلی و ویزای تحصیلی را هموار کند.

بهترین دانشگاه های ایتالیا 2024

نام بیش از 30 مورد از دانشگاه های ایتالیا در رده بندی بهترین‌های سال 2023 و 2024 به چشم می‌خورد؛ این موسسات آموزشی با معیارهای دقیقی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و هرساله بر اساس عملکردشان در طول سال تحصیلی پیشین مورد بررسی واقع می‌شود. برای مثال موسسه QS طبق معیارهای مشخصی دانشگاه های ایتالیا را بالاتر از فرانسه و پس از مراکز علمیِ عالی در انگلیس و آلمان معرفی کرده است. تعداد دانشجویان خارجی و صدور پذیرش تحصیلی برای دانشجویان بین‌المللی یکی از معیارهای مورد توجه این موسسات به حساب می‌آید.

رتبه بندی دانشگاه های ایتالیا بر اساس QS

رتبه‌بندی جهانی کیو اس QS World University Rankings که ارتباط تنگاتنگی با سیستم رتبه‌بندی مؤسسه‌های آموزش عالی تایمز Times Higher Education World University Rankings دارد، در ارزیابی دانشگاه های ایتالیا و جهان معیارهای زیر را در نظر می‌گیرند:

  • شهرت و اعتبار علمی مرکز آموزشی در میان جوامع علمی یا Academic reputation با وزن 40 درصد
  • اعتبار کارمندان مشغول به کار در موسسه آموزشی یا Academic reputation با وزن 10 درصد
  • نسبت کادر آموزشی به تعداد دانشجویان یا Faculty/Student Ratio با وزن 20 درصد
  • ارجاعات و استنادها (در مقالات و تالیفات تخصصی) به دانشکده یا Citations per faculty با وزن 20 درصد
  • تعداد اعضای هیئت علمی بین‌المللی یا International faculty ratio با وزن 5 درصد
  • تعداد دانشجویان بین‌المللی یا International student ratio با وزن 5 درصد

با توجه به این معیارها در ادامه به معرفی بهترین دانشگاه های ایتالیا در سال 2023-2024 از دیدگاه موسسه رتبه‌بندی QS می‌پردازیم.

دانشگاه پلی تکنیک میلان

بزرگ‌ترین موسسه آموزش عالی در رشته‌های فنی مهندسی در کشور ایتالیا دانشگاه پلی تکنیک میلان است که به انگلیسی Polytechnic University of Milan و به ایتالیایی Politecnico di Milano خوانده می‌شود. دانشگاه پلی تکنیک میلان با بیش از 42 هزار دانشجو در مقاطع مختلف دانشگاهی بزرگ‌ترین موسسه آموزشی فنی این کشور شناخته می‌شود و در هر یک از دانشکده‌های هنر و طراحی، معماری، مهندسی عمران، مهندسی مکانیک، علوم کامپیوتری، مهندسی شیمی و مهندسی الکترونیک به دستاوردهای جهانی نایل آمده است.

دانشجویان دانشگاه پلی تکنیک میلان با شرکت در برنامه‌های متنوعِ تبادل دانشجو می‌توانند تجربه تحصیل در دیگر موسسات آموزشی اروپا و حتی آمریکا را در رزومه تحصیلی خود ثبت کنند؛ دانشگاه پلی تکنیک میلان در شهر میلانِ ایتالیا در برنامه‌های اراسموس، اراسموس موندوس، برنامه آتن، برنامه طراحان اروپا، برنامه مشارکت در مراکز تخصصی رشته‌های هوانوردی و فضایی، برنامه یونی‌تک UNITECH بین‌المللی و برنامه بین‌المللی تبادل دانشجویان مهندسی شرکت کرده است.

شهریه سالانه دانشگاه پلی تکنیک میلان بسته به رشته و مقطع تحصیلی از 150 یورو تا 3726 یورو برآورد می‌شود. در کنار کمک‌هزینه‌ها و برنامه‌های متنوع بورسیه‌ تحصیلی، کسب معدل بالا در هر ترم موجب کاهش هزینه و شهریه ترم بعدی در دانشگاه پلی تکنیک میلان می‌شود. با اینکه بیشتر دانشگاه های ایتالیا در پردیس های دانشگاهی اقامتگاهی برای دانشجویان ارائه نمی‌دهند، اما در پردیس دانشگاه پلی تکنیک میلان بیش از 2 هزار تخت برای دانشجویان بین‌المللی مهیا شده است. دانشگاه پلی تکنیک میلان در جایگاه اول «دانشگاه های برتر ایتالیا» و در رتبه 123 جهانی خوش می‌درخشد.

دانشگاه اسکوآله نورمله سوپریوره دی پیزا 

نام طویل Scuola Normale Superiore di Pisa عنوان دانشگاهی‌ست که در میان ایتالیایی‌ها به لا نورماله "la Normale" مشهور شده است. دانشگاه لا نورماله با قدمت بالغ بر 200 سال در شهرهای فلورانس و پیزا مستقر شده و سالانه بیش از 600 دانشجو جذب می‌کند. دانشگاه لا نورماله که با فرمان ناپلئون احداث شد، مرکز آموزشی کوچکی‌ست که عملکرد آن نام این مرکز علمی را در رتبه دوم دانشگاه های برتر ایتالیا قرار داده است. دانشکده کشاورزی این موسسه جایگاه ثابتی در میان 300 دانشکده برتر کشاورزی جهان کسب کرده است. ارجاع به مقالات منتشر شده در این مرکز آموزشی و نیز اعضا هیئت علمی آن نام دانشگاه لا نورماله را در جایگاه هجدهم جهان قرار داده است. دانشگاه لا نورماله در جایگاه 349 جهانی قرار گرفته و رتبه دوم را در میان دانشگاه های برتر ایتالیا به خود اختصاص داده است.

دانشگاه اسکوآله نورمله سوپریوره اولین دانشگاه ایتالیاست که مقطع دکتری را در سیستم آموزشی خود گنجانده است. در حال حاضر دانشگاه لا نورماله در سه دانشکده ریاضیات، علوم انسانی و علوم سیاسی در رشته‌های نجوم، علوم داده، فیزیک، ریاضی، ریاضیات برای امور مالی، علوم مولکولی، علوم نانو، علوم اعصاب، فرهنگ و جوامع اروپای معاصر، فلسفه، تاریخ و حکمرانی جهانی، ادبیات، هنر و تاریخ قرون وسطی و مدرن اروپا، علوم باستان و علوم سیاسی و جامعه شناسی دانشجوی دکتری می‌پذیرد.

دانشگاه سانت آنه پیزا

یکی دیگر از مراکز مهم سیستم آموزش عالی شهرِ پیزا، دانشگاه سوپریئوره سانت ‌آنه پیزا نام دارد که به انگلیسی Sant'Anna School of Advanced Studies و به ایتالیایی Scuola Superiore Sant'Anna Pisa خوانده می‌شود. دانشگاه سانت آنه یکی از مهم‌ترین دانشگاه‌های تحقیقاتی ایتالیاست که با بودجه دولتی مدیریت می‌شود.

موسسه آموزشی کوچک سنت آنه با جذب سالانه حدود 2 هزار دانشجو در مقاطع مختلف تحصیلی، در زمینه‌های علوم اجتماعی، علوم بازرگانی، علوم اقتصادی، علوم حقوقی، علوم سیاسی، علوم تجربی، علوم کشاورزی، علوم پزشکی، مهندسی صنایع و مهندسی اطلاعات پیشتاز است. دانشگاه سانت آنه رتبه 201 تا 250 جهانی و جایگاه سوم ملی را در میان بهترین دانشگاه های ایتالیا از آن خود کرده است.

تحصیل در دانشگاه سانت آنه نیاز به کسب نمره مناسب از آزمون ورودی دارد؛ اگر دانشجو بتواند حد نصاب نمره را به دست آورد و توانایی خود را در هر دو زبان انگلیسی و ایتالیایی نشان دهد، می‌تواند رایگان به ادامه تحصیل بپردازد.

دانشگاه بولونیا

قدیمی‌ترین دانشگاه جهان در بولونیای ایتالیا واقع شده که به انگلیسی University of Bologna و به ایتالیایی Università di Bologna خوانده می‌شود. سالانه نزدیک به 90 هزار دانشجو جذب دانشگاه بولونیا می‌شوند؛ حدود 47 هزار دانشجو در مقطع کارشناسی، حدود 36 هزار دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد، و حدود 4 هزار دانشجو در مقطع دکتریِ دانشگاه بولونیا به تحصیل می‌پردازند.

دانشگاه بولونیا در سال 1088 میلادی بنا شده و یکی از معتبرترین موسسات آموزشی عالی در اروپا برشمرده می‌شود که در شهر بولونیا واقع شده است. اما رکورد دانشگاه بولونیا تنها به قدمت آن نیست؛ اولین زنی که موفق به دریافت مدرک دانشگاهی شد و در دانشگاه تدریس کرد؛ یعنی بتسیا گوزادادینی و اولین زنی که به مدرک دکتری دست یافت و به عنوان استاد دانشگاه درآمدی کسب کرد؛ یعنی لورا باسی از دانشگاه بولونیا برخاستند. پاپ الکساندر ششم با نام رودریگو بورجیا، و شاعر اومانیستی فرانچسکو پترارک در کنار صدها چهره نام‌آور دیگر از جمله فارغ‌التحصیلان دانشگاه بولونیا هستند.

بر اساس رتبه‌بندی موسسه QS دانشگاه بولونیا جایگاه 154 جهانی و رتبه چهارم ملی ایتالیا را به دست آورده است. اما موسسه THE یا higher education times جایگاه اولین موسسه آموزشی ایتالیایی را در سطح ملی برای دانشگاه بولونیا در نظر گرفته است. 

دانشگاه ساپینزا رم

قدیمی‌ترین دانشگاه شهر رم و بزرگ‌ترین موسسه آموزشی اروپا به نام رسمی «ساپینزا - دانشگاه رم» شناخته می‌شود که به زبان انگلیسی Sapienza University of Rome و به زبان ایتالیایی به Sapienza - Università di Roma مشهور شده است. دانشگاه ساپینزا که در سال 1303 توسط پاپ بونیفاس هشتم تاسیس شد، یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های جهان است و آوازه‌ای پایدار و ادامه‌دار در رتبه‌بندی مراکز علمیِ تخصصی در سطح بین‌الملل دارد. از زمان تاسیس تا به اکنون دانشگاه ساپینزا در تاریخ ایتالیا نقش بسزایی ایفا کرده و در تغییرات و تحولات جامعه، اقتصاد و سیاست به طور مستقیم اثرگذار بوده است.

بیش از 11 هزار دانشجو در مقاطع مختلف تحصیلی می‌توانند در بیش از 350 رشته دانشگاه ساپینزا به ادامه تحصیل بپردازند. دانشکده مطالعات پیشرفته دانشگاه ساپینزا برای دانشجویان ممتاز برنامه ویژه دارند؛ در این دانشکده دانشجویانی که با معدل بالا و ممتاز از پس امتحانات برآیند، می‌توانند رایگان به تحصیل ادامه دهند. در سال 2024 دانشگاه ساپینزا در رده 134 جهانی جای خوش کرده است.

نام چند تن از فارغ‌اتحصیلان این موسسه آموزشی در میان برندگان جایزه نوبل، سران چندین کشور و دانشمندان و فضانوردان به چشم می‌خورد؛ فدریکا موگرینی، برناردو برتولوچیِ کارگردان و گابریله دانونزیو نویسنده از جمله مشهورترین چهره‌های فارغ‌التحصیل از این مرکز هستند.
سیستم رنکینگ دانشگاهی QS دیگر دانشگاه های ایتالیا را در رده‌های دیگر معرفی کرده است:

•    دانشگاه پادوآ در رتبه 219 جهان
•    دانشگاه میلان در رتبه 276 جهان
•    پلی تکنیک تورین به طور مشترک در رتبه 252 جهان
•    دانشگاه ناپل فدریکو 335 جهان
•    دانشگاه قلب کاتولیک مقدس رتبه 505 جهان
•    دانشگاه فلورانس UNIFI در رتبه 358 جهانی
•    دانشگاه دانشگاه تورورگاتا رم در رتبه 489 جهانی

رتبه بندی دانشگاه های ایتالیا بر اساس THE

در سیستم رتبه‌بندی در موسسه THE یا به طور کامل‌تر Times Higher Education World University Rankings ارزیابی موسسات آموزشی بر اساس 5 شاخص کلی صورت می‌گیرد؛ آموزش و فضای آموزشی با وزن 30 درصد، تحقیقات و پژوهش (تعداد پروژه‌های تحقیقاتی، و درآمد و شهرت حاصل از آن) با وزن 30 درصد، ارجاعات تحقیقاتی و تاثیرات منابع با وزن 30 درصد، چشم‌انداز بین‌المللی کارکنان، دانشجویان و پروژه‌های تحقیقاتی با وزن 7.5 درصد و درآمد حاصل از آموزش و انتقال دانش با وزن 2.5 درصد. 

با این رویکرد، سیستم رتبه‌بندی دانشگاهی THE برای دانشگاه های ایتالیا با کمی تمایز با رنکینگ موسسه QS دانشگاه بولونیا University of Bologna را در صدر لیست بهترین دانشگاه های ایتالیا قرار داده است. در این لیست دانشگاه سانت آنه Sant’Anna School of Advanced Studies – Pisa در جایگاه دوم، دانشگاه لا نورماله Scuola Normale Superiore di Pisa در جایگاه سوم، دانشگاه ساپینزا Sapienza University of Rome در جایگاه چهارم و دانشگاه‌های پدووا University of Padua و دانشگاه ویتا سالوته سان رافائله Vita-Salute San Raffaele University به طور مشترک در جایگاه پنجم لیست بهترین دانشگاه های ایتالیا قرار گرفته‌اند. نام دانشگاه‌هایی که در رتبه اول تا چهارم این لیست قرار دارند برای ما آشناست؛ در ادامه به معرفی دو مرکز آموزشی در جایگاه پنجم این لیست می‌پردازیم.

دانشگاه پدووا

یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه های  ایتالیا و جهان دانشگاه پدووا University of Padua نام دارد که به اختصار UNIPD و به ایتالیایی Università degli Studi di Padova خوانده می‌شود. دانشگاه پدووا که در شهری به همین نام در شمال ایتالیا واقع شده است، در سال 1222 توسط گروهی از دانشجویان و مدرسان دانشگاه بولونیا تاسیس شد. امروز نزدیک به 60 هزار دانشجو در مقاطع مختلف تحصیلی دانشگاه پدووا مشغول به تحصیل می‌شوند. 

این دانشجویان در دانشکده‌های گروه زراعت، غذا، منابع طبیعی، حیوانات و محیط زیست، گروه زیست شناسی، گروه پزشکی، تولید و بهداشت حیوانات، گروه علوم پزشکی، گروه علوم قلب، قفسه سینه و عروق، گروه علوم شیمی، گروه مهندسی عمران، محیط زیست و معماری، گروه علوم ارتباطات، گروه پزشکی و پزشکی، گروه میراث فرهنگی: باستان شناسی و تاریخ هنر، سینما و موسیقی، گروه روانشناسی عمومی و رشد، گروه اقتصاد و مدیریت و... دانشگاه پدووا ادامه تحصیل می‌دهند. 
نام دانشگاه پدووا همواره در شمار بهترین دانشگاه های ایتالیا آمده است؛ براساس رتبه‌بندی THE در سال 2024 دانشگاه پدووا در جایگاه 201–250 جهانی قرار گرفته است. در همین سال، موسسه US News & World Report World Best Global Universities Rankings هم دانشگاه پدووا را در جایگاه 48 اروپا معرفی کرده است.

دانشگاه ویتا سالوته سان رافائله

یکی از موسسات آموزشی خصوصی این کشور که معمولا نام آن در لیست بهترین دانشگاه های ایتالیا قرار دارد، دانشگاه ویتا سالوته سان رافائله Vita-Salute San Raffaele University است که به اختصار UniSR و به ایتالیایی Università Vita-Salute San Raffaele خوانده می‌شود. دانشگاه ویتا سالوته سان رافائله در سال 1996 در شهر میلان تاسیس شد و رفته رفته به دانشکده‌های نام‌آور پزشکی، فلسفه و روانشناسی گسترش یافت. در سال 2024 نام دانشگاه ویتا سالوته سان رافائله در جایگاه 251–300 جهانی به چشم می‌خورد. 

افزون بر دانشکده‌ها و برنامه‌های تحصیلی مقاطع مختلف، کتابخانه ویتا سالوته سان رافائله مانند بیمارستانِ تحت نظر این مرکز تخصصی با نام بیمارستان سان رافائله San Raffaele Hospital یا به ایتالیایی Istituto scientifico universitario San Raffaele یا ospedale San Raffaeleنیز به شهرت رسیده است؛ مدرسه پزشکی و مدرسه پرستاری ویتا سالوته سان رافائله در این بیمارستان واقع شده است؛ این بیمارستان محل برگزاری دوره‌های عملی اینترن‌شیب دانشجویان مقاطع بالای پزشکی نیز به حساب می‌آید.