سالانه نزدیک به 500 هزار دانشجوی بین‌المللی تحصیل در بهترین دانشگاه های چین را برمی‌گزینند. این کشور پتانسیل‌های قوی برای تبدیل شدن به یکی از مقاصد مهاجرت تحصیلی در سرتاسر دنیا را دارد. چین از اولین کشورهایی بود که انحصار تحصیلات بین‌المللی را از چنگ ایالات متحده، بریتانیا، کانادا و استرالیا ربود و حالا با مزایای فراوانی که در اختیار متقاضیان تحصیل در چین قرار می‌دهد، حریفی دشوار برای آنها به شمار می‌رود.
مقرون‌به‌صرفه بودن هزینه‌ها، موسسات آموزشی شناخته‌شده در سطح جهانی، رشته‌های متعدد، خدمات آموزشی فراوان و کمک‌های مالی، تمایلات نژادی پایین نسبت به سایر کشورها و محیط چندفرهنگی، و سیستم سلامت خوب از جمله مزایایی هستند که یک دانشجوی بین‌المللی را ترغیب به ادامه تحصیل در چینِ پرپیشینه و دیدنی می‌کنند. تحصیل در چین نیازمند دریافت پذیرش تحصیلی و ویزای تحصیلی این کشور است که هریک از این مراحل شرایط جداگانه‌ای دارد.
تحصیل در چین
سیستم آموزش و پرورش چین یک برنامه سه‌مرحله‌ای برای مقاطع دانشگاهی تعیین کرده است: تحصیل در مقطع کارشناسی در چین 4 سال به طول می‌انجامد و عمدة کلاس‌ها به زبان انگلیسی برگزار می‌شود، به همین دلیل برای دریافت پذیرش تحصیلی از چین نیاز به ارائه مدرک تافل یا آیتلس دارند. همچنین مدرک دیپلم یا پیش‌دانشگاه با معدلی بالاتر از 14 و شرایط سنی تا 25 سال از جمله شرایط دریافت پذیرش تحصیلی، ویزای تحصیلی و به طور کلی تحصیل در چین است.
کارشناسی ارشد خواندن در چین 2 تا 3 سال زمان می‌برد؛ دریافت پذیرش تحصیلی در این مقطع نیز شرایط سنی زیر 35 سال، مدرک زبان انگلیسی یا چینی و شرط معدل دارد. دریافت پذیرش تحصیلی از دوره‌های دکتری در چین نیز به مدرک زبان انگلیسی نیاز دارد؛ این دوره‌ها معمولا 3 تا 4 سال طول می‌کشند و آینده شغلی خوبی در انتظار فارغ‌التحصیلان خواهد بود.
تعداد دانشگاه های چین
تا سال 2024 نزدیک به 3 هزار دانشگاه و کالج در چین تاسیس شده است که از این میان 71 موسسة دارای رتبه‌بندی در QS داشته است؛ 5 مورد از آنها در 100 دانشگاه برتر دنیا جای می‌گیرند. بیشترین دانشجویانی که از به دنبال دریافت پذیرش تحصیلی از چین هستند، از مبدا کره جنوبی، تایلند، پاکستان، ایالات متحده، هندوستان، روسیه، ژاپن و اندونزی تحصیل در چین را برمی‌گزینند. در سال 2023 نزدیک به 60 هزار دانشجو موفق به دریافت بورس و کمک‌هزینه تحصیلی شدند. شایان ذکر است که تعداد برنامه‌های تحصیلی انگلیسی‌زبان رو به افزایش است و برای سهولت دریافت پذیرش تحصیلی دانشجویان بین‌المللی در طول 5 سال گذشته تعداد آنها 63 درصد افزایش پیدا کرده است.
بهترین دانشگاه های چین
جمعیت غریب یه یک‌ونیم میلیاردیِ چین تعدد مراکز آموزشی در این کشور را به امری اجتناب‌ناپذیر تبدیل کرده است. جالب است بدانید که در سال 2018، نزدیک به یک‌سوم موسسات برتر رده‌بندی QS مربوط به دانشگاه های چین می‌شد (94 موسسه از مجموع 300 مورد). برنامه چشم‌انداز این کشور که تا انتهای سال 2024 ادامه داشت، بر روی مدرنیزه کردن و تقویت سیستم تحصیلات تکمیلی تمرکز داشت، اما برنامه‌هایی مانند پروژه 211، قصد دارند 100 موسسه آموزشی چینی را به سطح استاندارد جهانی برساند، یا پروژه 985 که قصد دارد گروه ممتازی از دانشگاه‌ها را ایجاد کند که منجر به تولید لیگ C9 شده است؛ چیزی شبیه به لیگ Ivy امریکا یا گروه راسل در بریتانیا!
لیگ C9 دانشگاه های چین
در واقع اتحادیه‌ای از 9 دانشگاه برتر چین است که از سوی دولت و از طریق پروژه 985 راه‌اندازی شد تا تحصیلات عالی در این کشور توسعه پیدا کند. این 9 دانشگاه روی‌هم‌رفته 3 درصد از محققان کشور را تشکیل می‌دهند، اما 10 درصد از مخارج تحقیقاتی ملی نصیب آنان می‌شود. از سوی دیگر، 20 درصد از انتشارات علمی کشور و 30 درصد از تمام ارجاعات علمی مربوط به محققان این دانشگاه‌ها می‌شود. اعضای لیگ C9 چین عبارتند از: دانشگاه شینگوا، دانشگاه پکن، دانشگاه فودان، دانشگاه علوم و فناوری چین، دانشگاه جیائو تونگ شانگهای، دانشگاه ژجیانگ، دانشگاه نانجینگ، دانشگاه شیان جیائوتونگ و موسسه فناوری هاربین که در ادامه بیشتر با آنها آشنا می‌شویم.
دانشگاه سینگوا
با رتبه جهانی 25 و رتبه کشوری دوم در چین در سال 2024، دانشگاه سینگوا (Tsinghua University) در پایتخت چین، پکن، واقع شده است و عضو لیگ C9 به شمار می‌رود. سینگوا که در سال 1911 تاسیس شده است، حالا بیش از 46 هزار دانشجو دارد که نزدیک به 2700 نفر دانشجوی بین‌المللی موفق به دریافت پذیرش تحصیلی شده‌اند. با توجه به جدیدترین رتبه‌بندی‌های دانشگاه‌های جهانی QS بر اساس رشته، دانشگاه سینگوا در رشته‌های معماری، مهندسی عمران، مهندسی برق، مهندسی مکانیک و علوم مواد، در رتبه‌های برتر جای دارد و در سه مورد از آنها بین 15 دانشگاه برتر دنیا قرار می‌گیرد.
در رتبه‌بندی‌های آسیایی هم دانشگاه سینگوا رتبه 3 را در سال 2024 از آن خود کرده است. این دانشگاه حدود 50 دپارتمان مختلف دارد که رشته‌هایی از جمله علوم انسانی، پزشکی، تاریخ، فلسفه، حقوق، اقتصاد، مدیریت و هنر را شامل می‌شوند. تمرکز اصلی دانشگاه سینگوا بر روی مقطع کارشناسی ارشد است، به طوری که برای این مقطع نزدیک به 200 برنامه تعیین کرده است؛ در حالی که تعداد برنامه‌هایش برای کارشناسی و دکتری به ترتیب 62 و 181 مورد است.
دانشگاه پکن
دانشگاه پکن (Peking University) به عنوان یکی از رقبای قدرتمند در میان بهترین دانشگاه های چین، در اصل یک دانشگاه تحقیقاتی باپرستیژ است که به لیگ C9 چین تعلق دارد. این دانشگاه در سال 1898 در پکن تاسیس شده است و هر ساله به تعداد زیادی دانشجوی بین‌المللی پذیرش تحصیلی ارائه می‌کند. دانشگاه پکن از سال 1981، به صورت مداوم با دانشگاه فرای برلین در آلمان همکاری داشته است؛ علاوه بر سطح علمی بالای دانشگاه پکن، محوطه و ساختمان‌های دیدنی آن که از معماری سنتی چینی الهام گرفته‌اند و بناهای خیره‌کننده‌ای را در معرض نمایش قرار داده‌اند.
دانشگاه پکن رتبه 17 ام را در دنیا دارد و در جایگاه اول بهترین دانشگاه های چین به شمار می‌رود. دانشگاه پکن 12 دپارتمان و 30 کالج مختلف دارد و در رشته‌هایی از جمله علوم ریاضی، شیمی، فیزیک، علوم زمینی و فضایی، تاریخ، باستان‌شناسی، مدیریت موزه، نرم‌افزار، روزنامه‌نگاری، زبان و ادبیات چینی و روانشناسی می‌توان از دانشگاه پکن پذیرش تحصیلی دریافت کرد.
دانشگاه فودان
یکی دیگر از بهترین دانشگاه های چین، هم بر اساس رتبه‌های دانشگاه‌های جهان (که در آن رتبه 50 دنیا را دارد) و هم بر اساس رتبه‌بندی‌های چین، دانشگاه فودان (Fudan University) است. دانشگاه که عضور لیگ C9 چین است، اکنون در آسیا رتبه هفتم را دارد و نزدیک به 32 هزار دانشجو از این دانشگاه پذیرش تحصیلی دریافت کرده‌اند؛ حدود 3 هزار نفر از آنها را دانشجویان بین‌المللی تشکیل داده‌اند.
دانشگاه فودان که در سال 1905 با نام مدرسه عمومی فودان تاسیس شده است، دارای 4 پردیس با نام‌های پردیس ژانگ‌جیانگ، پردیس جیانگوان، پردیس فنگلین و پردیس هاندان است و برای بخشی از دانشجویان خود خوابگاه هم در نظر گرفته است. در سال 2018 دانشگاه فودان در 30 رشته در میان دانشگاه‌های برتر دنیا قرار داشت و بهترین عملکردش در رشته‌های زبان‌های مدرن، شیمی، کسب و کار و مدیریت، علوم مواد و علوم سیاسی است. در دانشگاه فودان چین می‌توان از رشته‌هایی از جمله زبان و ادبیات چینی/انگلیسی، تاریخ و فرهنگ چینی، فلسفه، سیاست بین‌الملل، جامعه‌شناسی، روانشناسی، اقتصاد، حسابداری، بازاریابی، ریاضیات و فیزیک پذیرش تحصیلی دریافت کرد.
دانشگاه علوم و فناوری چین (USTC)
دانشگاه علوم و فناوری چین با نام اختصاری USTC یک دانشگاه تحقیقاتی ملی است که در استان آن‌هویی، شهر هیفی قرار گرفته است. این دانشگاه عضوی از لیگ C9 چین است و رتبه جهانی 137 را به خود اختصاص داده است (2024) و در میان دانشگاه‌های آسیایی 28 ام است (2024). دانشگاه USTC به منظور تقویت تحصیلات علوم و فناوری در سال 1952 در چین تاسیس شده است. این دانشگاه اکنون به 30 هزار دانشجو پذیرش تحصیلی ارائه کرده است که نزدیک به 3 هزار نفر از آنها خارجی هستند.
دانشگاه علوم و فناوری چین دارای 15 دانشکده است و عمدتا رشته‌های علوم فیزیک، علوم تجربی، مهندسی نرم‌افزار، و فناوری الکترواپتیک را به دانشجویان خود ارائه می‌دهد. همچنین می‌توان در رشته‌های مهندسی عمران، مهندسی محیط زیست، متالورژی، اقتصاد، مدیریت، علوم انسانی، و مطالعات خارجی از این دانشگاه پذیرش تحصیلی دریافت کرد.
دانشگاه علوم و فناوری چین دارای دو آزمایشگاه ملی هم هست و از این نظر در تمام چین نظیر ندارد. یک کتابخانة بزرگ، یک شبکة کامپیوتری پیشرفته و یک بیمارستان مخصوص برای دانشجویان، کارکنان و خانواده‌های آنهم هم در این موسسه جای گرفته است که در کنار کارهای درمانی، به دانشجویان پزشکی هم آموزش‌های ویژه می‌دهد.
دانشگاه جیائو تونگ شانگهای
دانشگاه جیائو تونگ شانگهای (Shanghai Jiao Tong University) با نام اختصاری (SJTU) یکی از موسسان آموزش عالی چینی است که تاریخی غنی و شهرتی جهانی دارد. SJTU با 120 سال سابقة درخشان، حالا یکی از موسسات برتر تحقیقاتی بین‌المللی چین به شمار می‌رود که در سال 2024 رتبة جهانی 51 را کسب کرده است و از میان دانشگاه‌های آسیایی در سال 2024 توانسته است رتبه 9 را از آن خود کند.
دانشگاه جیاتو تونگ دارای 31 دپارتمان، 31 موسسه تحقیقاتی، 13 بیمارستان، و 2 موسسه تحقیقات پزشکی است و سالانه نزدیک به 17 هزار دانشجوی لیسانس، 15 هزار دانشجوی ارشد و 9 هزار دانشجوی دکتری ثبت‌نام می‌کند که از میان نزدیک به 3 هزار نفرشان دانشجوی خارجی هستند. از این دانشگاه در 9 رشته اصلی می‌توان پذیرش تحصیلی دریافت کرد: اقتصاد، حقوق، ادبیات، علوم، مهندسی، کشاورزی، پزشکی، مدیریت و هنر. از نظر پروژه‌های ملی و همچنین میزان بودجه تحقیقاتی، SJTU رتبه اول را در چین دارد.
دانشگاه ژجیانگ
دانشگاه ژجیانگ (Zhejiang University) به اختصار (ZJU) یکی از موسسات آموزش عالی پیشروی چین و همچنین یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های این کشور است؛ ریشه‌های این دانشگاه را می‌توان در سال 1897 و تاسیس آکادمی کویشی جستجو کرد. ژجیانگ که در شهر هانگ‌ژو قرار گرفته است، دارای هفت دپارتمان و 36 دانشکده است. سالانه 45 هزار دانشجوی دوره لیسانس از این دانشگاه پذیرش تحصیلی دریافت می‌کنند که 60 درصد از آنها تحصیلات خود را ادامه می‌دهند. رتبه جهانی دانشگاه ژجیانگ 44 و رتبه آن در میان دانشگاه‌های آسیایی 4 است. در دانشگاه ژجیانگ می‌توان از رشته‌هایی نظیر علوم اجتماعی، هنر و علوم انسانی، مهندسی و فناوری، علوم زیستی، کسب و کار و اقتصاد، حقوق، پزشکی، روانشناسی، علوم پایه، علوم کامپیوتر و آموزش پذیرش تحصیلی دریافت کرد.
دانشگاه نانجینگ
دانشگاه نانجینگ (Nanjing University) که در سال 1902 تاسیس شده است، یکی از بهترین دانشگاه های چین به شمار می‌رود که دارای رتبة جهانی 141 و رتبه آسیایی 27 در سال 2024 بوده است. این دانشگاه که یکی از اعضای لیگ C9 به شمار می‌رود، در شهری با همین نام در استان جیانگ‌سو واقع شده است.دانشگاه نانجینگ روی هم رفته 21 دانشکده دارد و می‌توان در مقاطع لیسانس، فوق لیسانس و پژوهش از این دانشگاه پذیرش تحصیلی دریافت کرد. یکی از بزرگ‌ترین کتابخانه‌های چین در دانشگاه نانجینگ قرار گرفته است که حاوی بیش از 4.5 میلیون کتاب است. دانشگاه نانجینگ فعالیت‌های خود را در سه پردیس متفاوت ارائه می‌دهد: گولو در مرکز شهر، پوکو در سواحل شمالی رودخانة یانگ‌تسه، و ژیان‌لین که پردیس بین‌الملل است و در شرق شهر جای گرفته است.
دانشگاه شیان جیائوتونگ
دانشگاه شیان جیائوتونگ (Xi’an Jiaotong University) موسسه آموزشی ملی مهم در چین است که تحت سرپرستی مستقیم وزارت آموزش این کشور قرار دارد. پردیس اصلی دانشگاه شیان جیائوتونگ در سال 1896 در شانگهای تاسیس شد، اما در سال 1956 موسسه به دو نهاد متفاوت تقسیم شد: دانشگاه شانگهای جیائو تانگ و شیان جیائوتانگ. دانشگاه شیان جیائوتونگ از اولین دانشگاه‌های پروژه‌های 211 و 985 دولت چین برای توسعه دانش و تحقیقات بوده است و دارای رتبه جهانی 291 و رتبه آسیایی 45 در میان دانشگاه‌های برتر دنیاست. عضویت دانشگاه شیان جیائوتونگ در لیگ C9 آن را در زمره بهترین دانشگاه های چین قرار می‌دهد.
دانشگاه شیان جیائوتونگ سالانه به حدود 37 هزار دانشجو پذیرش تحصیلی ارائه می‌کند که از این میان 7 درصد دانشجوی خارجی هستند و در رشته‌های علوم اجتماعی، مهندسی و فناوری، آموزش، هنر و علوم انسانی، حقوق، پزشکی، علوم کامپیوتر، کسب‌وکار و اقتصاد، علوم زیستی، علوم پایه و روانشناسی به ادامه تحصیل می‌پردازند.
موسسه فناوری هاربین
موسسه فناوری هاربین (Harbin Institute of Technology) یا به اختصار HIT در سال 1920 تاسیس و در سال 1954 به عنوان یکی از شش دانشگاه کلیدی ملی چین از سوی وزارت آموزش عالی چین انتخاب شد. در سال 2009 موسسه فناوری هاربین وارد لیگ C9 چین هم شد و حالا یکی از بهترین دانشگاه های چین در آموزش عالی به شمار می‌رود. در سال 2024 موسسه فناوری هاربین در رتبه‌های 256 جهانی قرار داشته است و در میان موسسات آموزشی آسیایی رتبه 41 را از آن خود کرده است و در لیگ C9 چین هم جای گرفته است. رتبه QS موسسه هاربین نیز 260 است و از سال 2015 به بعد مدام در حال رشد بوده است.
تمرکز اصلی موسسه فناوری هاربین روی علوم، مهندسی و پژوهش است و بیش از 2000 برنامه تحصیلی در دوره لیسانس و 1900 برنامه در دوره فوق لیسانس اراده می‌دهد. سالانه 40 هزار دانشجو موفق به دریافت پذیرش تحصیلی از موسسه فناوری هاربین می‌شوند و در یکی از سه پردیس آن، یعنی پردیس هاربین، پردیس وی‌های و پردیس شن‌ژن مشغول به تحصیل می‌شوند. از میان دانشجویان موسسه فناوری هاربین، حدود 12 درصد دانشجوی بین‌المللی وجود دارد که در رشته‌هایی ازجمله علوم اجتماعی، علوم پایه، علوم زیستی، علوم کامپیوتر، حقوق و اقتصاد تحصیل می‌کنند.